Kedilerde Tüy Dökülmesi, Deri Problemleri

Hemen hemen tüm kedi sahiplerini yakından ilgilendiren , en çok yakındıkları konuların başında gelen tüy dökülmesi ve deri problemleri hakkında bilgi vermek istiyorum.
Kediciler bu yazıyı okuduktan sonra daha koruyucu , daha titiz olacaklar. Amacım onların ve bizim birlikte yaşamamızı daha da zevkli hale getirmek , hem bizlerin hem de onların yaşam kalitelerini yükseltmek.Bilince her şey daha kolay değil mi ?


Teşhise yönelik yaklaşım
Kedi Deri Bilimi ( Feline Dermatoloji ) ; Sistemli ve kapsamlı bir biçimde sorunu adım adım incelemeyi gerektirir. Problemin detaylı geçmişi ,olası sebepleri araştırıldıktan ve klinik yoklamadan sonra gerekirse teşhise yönelik bir dizi testler yapılır .Aşağıda vereceğimiz liste içerisinden karşılaştırmalı olarak olabilirliği düşük olanların üzeri çizilir. Liste daraltılır ve tanı konur. Geleneksel veteriner tıbbi sağaltım yapılır.

· Dış parazitlerden kaynaklanan deri hastalıkları.
o Akar , pire ve bit (Sokucu sinek ve böcekler ) kaynaklı;
o Pire Isırığı alerjisi
o Sinek ısırığı alerjisi.
o Uyuz
· Deri yüzeyinde görülebilen mantar hastalıkları.
· Deri altında ve iç organlarda gelişebilen mantar hastalıkları.
· Bakteri kaynaklı deri hastalıkları.
· Virüslerin sebep olduğu deri hastalıkları.
· Gıda Alerjisi
· Yetersiz beslenmeye bağlı deri hastalıkları
· Kaşıntılı deri hastalıkları
· Bağışıklık sistemi ile ilgili deri hastalıkları.
· Alerjik deri hastalıkları
· Deri ülserleri
· Deri Tümörleri
· Genetik kökenli deri hastalıkları
· Davranış bozukluğu ile ilişkili deri hastalıkları ( Psikolojik kökenli )

Veteriner hekiminiz size fizyolojik - mevsimsel tüy dökülmesini anlatır.Bunun dışında yukarıda sıraladığımız tüy dökülmesine neden olabilecek hastalıklardan korunma ,hijyen yöntemleri , kedinizin bakımı konusunda gerekli bilgileri verip sizi aydınlatır.Kedinizin deri ile ilgili problemi varsa tedavi eder. Sizin yapacağınız kedinizin tüylerinin bakımını ihmal etmemeniz , hekiminizin önerisi doğrultusunda periyodik muayene ,koruyucu aşı ve ilaç uygulamalarını yaptırmanızdır. Ülkemizde kediler genelde evlerde beslendikleri için dış parazitlere bağlı deri hastalıkları ile daha az sıklıkta karşılaşıyoruz.En sık karşılaştığımız vakalar yetersiz beslenmeye bağlı { Ev yemekleri yada sözüm ona ucuz kalitesiz mama ile beslemeye bağlı( Omega -3 ve Omega - 6 yağ asitleri eksikliği,kalitesiz bitkisel protein kaynakları kullanılarak hazırlanmış mamalar ile dengesiz beslenme ) } Asıl değinmek istediğim konuya geçmeden son bir mesajım var; lütfen satın aldığınız mamanın ürün ve ambalaj kalitesini kontrol edin , AAFCO Standartlarında " tam ve dengeli",ISO Kalite güvenceli olup olmadığına dikkat ediniz.Ayrıca açıkta satılan mamalara da lütfen itibar etmeyin .

Bu genel bilgilerden sonra üzerinde çok durulmayan ülkemizde bu konuda az sayıda yayın bulunan Kedilerde Davranış bozukluğu ile ilişkili ( Psikolojik kökenli )deri hastalıklarından bahsetmek istiyorum.
- Uzun yıllar boyunca kedilerde sadece çift taraflı olarak sırt ve bel bölgesinde görülen ön ve arka bacaklarda görülmeyen yoğun tüy dökülmesi sinirsel yada psikolojik kökenli olarak nitelendirildi ,sınıflandırıldı.(Özellikle Siyam kedileri ve Burma kedilerinde daha sık karşılaşılır.)Yakın zamanlarda ise Veteriner psikolojideki yeni gelişmeler ,kedi davranış bilimcilerin çalışmaları sayesinde kediler biraz daha anlaşılır oldular.Bu ilerlemeler sayesinde kedilerde psikolojik destekleyici yeni ilaçlar geliştirildi , feromonlar bulundu ,davranış tedavileri geliştirildi.Laboratuar tekniklerinin geliştirilmeleri ile birlikte ayırt edici kesin teşhis ve tedavi yöntemleri mümkün hale geldi.


Davranış Bozukluklarına Bağlı Tüy ve Deri Sorunları

Bekleme odasında çekingenliğini gösteriyor. Psikolojik tüy dökülmesi

Sağrı bölgesinde (böğürde) tüy dökülmesi (Permanent anksiyete) Karın bölgesinde psikolojik tüy dökülmesi (Permenent anksiyete)

Psikolojik simetrik tüy dökülmesi (Permanent alopecia) Sürekli anksiyeteye bağlı kuyruk sokumu ve uyluklarda tüy dökülmesi

Sürekli kaygıya bağlı aşırı yalanma (Permanent anksiyete-Kedi bulemik) Tüy dökülmesi


KEDİLERDE DAVRANIŞ BOZUKLUKLARININ GÖRÜLMESİNDE ETKİN OLAN ETMENLER :

-Normal davranışların yerine konan anormal davranışlar.
(Bilinçsizce yapılan savunma mekanizmasının işlemesi ile gelişen kaygıyı bastırmak üzere sergilenen davranışlar / Yansıtma ) Aşırı yalanma , pati ve tırnaklarını dişleme -ısırma, tırmalama gibi normalde hiç yapmadığı davranışları göstermesi ,kötü huy ve alışkanlıklar edinmesi yerine koyma etkinliği olarak kabul edilir.Bütün bu davranışların hazırlayıcı bir evresi vardır ,bu aşamada vücudunun özel bir bölümünü sık sık koklaması tipiktir.İkincil olarak çok kısa süreli ya da bazı kedilerde olduğu gibi oldukça uzun süren aşırı yalanma kendi kendini tırmalama hazırlık aşamasında görülür.Bu yerine koyma etkinlikleri zaman içinde artar,uyum sürecinde bazen durabilir .Ama bir kez başladıktan sonra fark edilmez ise kedinizin içinde bulunduğu duygusal gerilim hızla yükselir.Aşırı yalanmayı Bulemia den
( şeker hastalığına bağlı olarak gıda tüketimindeki artış yada iç parazit varlığı ) gibi ortak belirti gösteren yerine koyma davranışlarını ayırt etmek bir kedi sahibi için oldukça zordur.

-Kedilerde görülen anksiyete. Kedilerde de anksiyete bir hastalık halidir.Yaşadığı çevreye bağlı olarak gelişebilir.

- Yoksunluk Anksiyetesi

Bir kiler veya depoya kapatılan kedilerde ya da alışık olmadığı halde dışarı çıkarılanlarda görülür.Etkilenen kedilerde korku,panik havası hakimdir.Bu olay tekrarlanırsa önce anksiyete sonra fobi ve depresyon gelişir.Her şeye rağmen kaçmayı düşünmez ,evdeki kişilerden birisine karşı aşırı düşkünleşir.
-Mekan Anksiyetesi
Ev ya da mobilya değişikliği veya evdeki kişilerden birisinin ölmesi hatta evde yaşayan diğer kedi-köpek veya kuşun ölmesi bile kediyi etkiler.Tepki olarak sık sık idrar püskürtür.Sahibinin cezalandırması-hırpalaması hiçbir işe yaramaz hatta alışkanlığa dönüştürür.Geri dönebilir bu alışkanlık cezalandırma ile hızla mekan anksiyetisinin gelişmesine sebep olur.
- Kapalı yer Anksiyetesi
Düzenli olarak dışarı çıkma alışkanlığı olan kedilerde görülür.Bu alışanlığına rağmen
dışarı çıkması önlenirse özellikle akşamları hiper aktif bir görüntü sergiler koşturur,mobilyaları tırmalar.Sahipleri tarafından cezalandırılırlarsa tedirginlikleri , tepkileri daha da şiddetlenir sahibini ısırmaya,tırmalamaya kadar gider.


· Stereotypic Davranışlar

Bu tip davranışların hiç bir amacı yoktur.Nedensiz,düzenli,sırası olmayan , olağan dışı hareketler yapar.Kuyruk ısırma ,aşırı yalanma ve tırmalama stereotypic davranışlara örnektir.Sahibi engel olsa bile bir süre sonra ard arda bu davranışları yineleyebilir. Basmakalıp ,birbirinin aynı (karbon kopya ) ,anlamsız davranışlar olarak da tanımlanabilir.

· Saldırganlık

Anksiyete halinde olan kedi kendisini yaralayabilir.Özellikle kuyruğunun ucunu bir avın üzerine atlarcasına atlayarak ısırıp kanatabilir.




Veteriner Hekim Hakan Boyar